„Pierwszy człowiek” reż. Damien Chazelle – recenzja

W przyszłym roku minie 50. rocznica kosmicznej wyprawy na Księżyc, w której wziął udział jeden z bohaterów ludzkości, Neil Armstrong. Nie ma chyba osoby, która by nie słyszała tego nazwiska. Niedawno na ekranach kin ukazała się filmowa biografia astronauty, a reżyserii podjął się Damien Chazelle. 

kadr z filmu „Pierwszy człowiek [First Man]”, reż. Damien Chazelle

Bohaterem filmu jest Neil Armstrong, znany z faktu, iż jako pierwszy człowiek w historii ludzkości postawił stopę na Księżycu. Fabuła skupia się na jego życiu w latach 1961-1969. Obserwujemy fragmenty jego codzienności, m.in. śmierć małej córeczki, z czym nigdy się nie pogodził, oraz początek kariery jako astronauty, przygotowania do misji w kosmos czy zmagania z samym sobą. Neilowi towarzyszą pogrzeby kolegów z zespołu, dorastający synowie i ambicja, która wciąż pcha go naprzód. Cierpi na tym jego rodzina i on sam. Poświęca wszystko w imię sukcesu pierwszej wyprawy kosmicznej na Srebrny Glob.

Czekałam na ten film, oj czekałam. Ach, jakie były pochwały – że super, świetny, niesamowity, arcydzieło i majstersztyk. Zazwyczaj staram się dystansować do takich opinii i samej wyrobić sobie własną. Bo jak się człowiek za dużo pozytywnych recenzji naczyta, to potem się nastawia na nie wiadomo co i może się lekko rozczarować.

Pierwszy człowiek jest filmem bardzo dobrym, temu nie zaprzeczę. To ciekawie zrealizowana opowieść o facecie, który wyzbył się emocji po stracie dziecka, zaczął wszystko kumulować w sobie, jest cholernie ambitny i próbuje oswoić śmierć, która i tak często mu towarzyszy. Produkcja Chazella skupia się na osobistych przeżyciach astronauty, myślach, próbuje wejść mu do głowy i pokazać motywy jego postępowania. Robi to poprzez wyraziste środki wyrazu – ujęcia w formie zbliżeń i kręcone z pierwszej osoby. Dzięki temu widz może odnieść wrażenie siedzenia w kokpicie wraz z kosmonautami i niemal w pełni poczuć się zupełnie jak oni – ściśnięci, otoczeni technologią, ryzykiem, pustką kosmiczną oraz zdani wyłącznie na siebie i głosy z radia. Kamera prawie że dotyka sprzętów, twarzy i innych detali. Robi to niezwykłe, choć chwilami klaustrofobiczne wrażenie. I chyba to jest mój główny zarzut do filmu.

Te zbliżenia przytłaczają. Za dużo. Naoglądałam się twarzy Goslinga za wszystkie czasy. Nie do końca przepadam za tym aktorem – z jednej strony mam wrażenie, że świetnie odegrał tłumienie emocji przez wycofanego i skrytego Armstronga, który nawet podczas rozmowy z synami przed wyprawą zachowuje się jak na konferencji prasowej, a z drugiej widzę wciąż tę samą zatroskaną minę. Nie potrafiłam kompletnie wczuć się w przeżycia kreowanego przez niego Armstronga. Za skuteczna bariera na gębie, nie przebiłam się.

Uwielbiam za to Claire Foy za rolę żony astronauty, Janet – nerwowej i spokojnej jednocześnie, twardej i nieustępliwej, troszczącej się o dzieci i nieumiejącej zrozumieć wiecznie nieobecnego męża. Scena ich kłótni przed wyprawą i emocje targające Jan są niesamowite, a tym piękniejsze jest późniejsze pojednanie pary – ciche, spokojne i bez słów. Podobał mi się też kontekst społeczny wpleciony do filmu, zwłaszcza reakcje społeczeństwa na pieniądze przeznaczane na kosmiczne projekty czy rywalizację USA z ZZSR, przypominającą zabawę dzieci z piaskownicy, tylko że większymi zabawkami.

Podsumowując, Pierwszy człowiek zostawił mnie z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony sprawnie opowiedziana i każdemu znana historia faceta, który wyruszył na Księżyc jako pierwszy człowiek w historii, piękno niewiadomego kosmosu, fantastyczne kadry i montaż – z drugiej zaś forma, która nie przypadnie do gustu każdemu widzowi. Najlepiej obejrzeć samemu i dopiero wtedy wyrobić sobie własne zdanie.